MPWIO
Muzeum
Polskich wynalazków i odkryć
im. Józefa Hofmanna
LAMPA
NAFTOWA
Lampa naftowa – lampa, która
emituje światło przez spalanie nafty. Była efektem prac
nad destylacją ropy naftowej. Odkrycie to miało bezpośredni wpływ na
rozwój przemysłu naftowego. Pierwszą lampę naftową skonstruował polski
farmaceuta Ignacy Łukasiewicz
w 1853 we Lwowie.
TUNEL
AERODYNAMICZNY
Tunel
aerodynamiczny –
podstawowe urządzenie badawcze aerodynamiki doświadczalnej,
wykorzystywane do badania opływu gazu lub cieczy wokół obiektu. Ma postać
tunelu, w którym generuje się ciągły ruch powietrza
i umieszcza w nim modele badanych obiektów, obserwując przepływ i mierząc siły
działające na model. Zaprojektowany przez Stefana Drzewieckiego.
CIEKŁY TLEN
Ciekły tlen (LOX, LOx, Lox z ang. liquid oxygen) – pierwiastkowy tlen w stanie ciekłym. Ma bladoniebieski kolor
i silne właściwości paramagnetyczne. Ciekły tlen ma gęstość 1,141 g/cm³,
a jego temperatura wrzenia O2 wynosi
−183 °C (90 K) pod normalnym ciśnieniem. Zwykle jest przechowywany w naczyniach
kriogenicznych pod ciśnieniem
atmosferycznym lub niewielkim nadciśnieniem. Ciekły tlen ma wiele zastosowań
przemysłowych i medycznych. Ciekły tlen jest otrzymywany (obok ciekłego azotu) przez destylację frakcyjną skroplonego powietrza.
POLON I RAD
Polon to
pierwiastek chemiczny, leżący w 6 okresie w układzie okresowym, o liczbie
atomowej 84 i masie atomowej [210]. Za to Rad to pierwiastek chemiczny z grupy
metali ziem alkalicznych w układzie okresowym. Odkrytym Prze Marię
Skłodowską-Curie i jej męża.
KAMIZELKA
KULOODPORNA
Kamizelka kuloodporna –
specjalny ubiór wykonany w formie mniej lub bardziej przypominającej kamizelkę,
mający chronić przed pociskami wystrzelonymi z ręcznej broni
palnej krótko- i długolufowej, takiej
jak rewolwer, pistolet, karabin i strzelba. Ubiory takie są używane przez
służby policyjne i wojskowe, służby ochrony osobistej oraz osoby
prywatne (w tych krajach, gdzie zezwala na to prawo), w sytuacji, gdy może
być zagrożone ich zdrowie i życie. Wynalazcami
kamizelki kuloodpornej byli dwaj Polacy: Jan Szczepanik oraz
Kazimierz Żegleń
Kamizelkę kuloodporną wkłada się zwykle pod ubiór wierzchni
(zachowanie typowe dla służb chroniących polityków, osób prywatnych i
przestępców) lub nosi się jako ubiór wierzchni
(szczególnie w służbach wojskowych).
KREM PRZECIWSŁONECZNY
Został stworzony przez Helenę Rubinstein.
KAMERA FILMOWA
Pierwszą ręczną kamerę filmową, która była równocześnie
pierwszą na świecie kamerą o napędzie automatycznym, skonstruował w 1908 roku
polski wynalazca oraz konstruktor Kazimierz Prószyński. Jego wynalazek nosił nazwę aeroskop i
stosowany był przez profesjonalnych reporterów w latach 1911–1935.
BOMBA WODOROWA
1 listopada 1952
amerykańscy fizycy pod kierunkiem Edwarda Tellera i Polaka Stanisława Ulama doprowadzili na atolu Enewetak do pierwszego wybuchu bomby termojądrowej
„Ivy Mike”. Bomba jako paliwo termojądrowe wykorzystywała deuter i tryt. Siłę
wybuchu oszacowano na 10,4 megaton (MT),
czyli około 700 bomb jądrowych zrzuconych
na Hiroszimę. Przy projektowaniu bomby termojądrowej użyty
był komputer MANIAC I.
WALKIE-TALKIE
Walkie-talkie – radiotelefon służący
do dwukierunkowej łączności (półdupleks) w technologii naciśnij i mów między
użytkownikami, wyposażonymi w identyczne lub kompatybilne ze sobą
urządzenia, bez pośrednictwa sieci radiotelefonicznej. Walkie-talkie używany
obecnie jest urządzeniem osobistym, głównie w postaci wielokanałowego
(8–25 kanałów) przenośnego kieszonkowego radiotelefonu. Ze względu na małą
moc nadajnika (0,1–0,5 W) walkie-talkie ma
mały zasięg wynoszący maksymalnie do kilku kilometrów.
Walkie-talkie zostało wynalezione w 1938 r.
przez amerykańskiego inżyniera Alfreda J. Grossa. W latach
1940–1943 polski inżynier Henryk Magnuski, pracując w firmie
Galvin Manufacturing Corporation (od 1947 Motorola), opracował dwa typy
walkie-talkie, dla Sił Zbrojnych Stanów Zjednoczonych: SCR-536 i
jego następcę SCR-300. Model SCR-300 ważący 17 kg miał zasięg do 15 km.
WYCIERACZKA
SAMOCHODOWA
Wycieraczka – element wyposażenia samochodu albo
innego pojazdu wyposażonego w przednią szybę
(tramwaj, autobus, trolejbus, lokomotywa, pociąg, samolot,
a także statek, prom, barka, koparka,
ładowarka, kombajn albo ciągnik rolniczy), mający za zadanie
ścieranie z niej deszczu, mżawki, gradu, śniegu i błota podczas jazdy.
Pierwsze projekty pojawiły się na początku XX wieku, w 1903
patent został przyznany Mary Anderson oraz Irlandczykowi Jamesowi
Henry'emu Apjohnowi, w 1911 kapitanowi Gladstone'owi Adamsowi, a w
1917 Charlotte Bridgwood.
Jedną z osób, którym przypisuje się ten wynalazek, był
Polak, Józef Hofmann (1876–1957), którego pomysł wdrożony został do
seryjnej produkcji w fabryce Forda.
By Michał Okarma 2023